İSTANBUL (AA) - Farklı disiplinlerden kadınların sanat üretimlerine odaklanılan 'Kadınların Gözünden' seminerleri kapsamında ressam Fahrünnisa Zeid konuşuldu.
Türkiye İş Bankası Resim Heykel Müzesi'nde düzenlenen etkinlikte konuşan Doç. Dr. Seda Yavuz, Şakir Paşa ailesinin kızı olarak İstanbul'da doğan ve zamanla uluslararası sanat camiasında tanınan sanatçının yaşamını ve eserlerini anlattı.
Yavuz, Şakirpaşa ailesinin modernleşme sürecinde kadın sanatçıların rolünü anlamak adına önemli bir referans olduğunu, sanatçının resme olan ilgisinin resim eğitimi alan ağabeyi Cevat Şakir Kabaağaçlı'nın etkisiyle çok erken yaşlarda başladığını söyledi.
Fahrünnisa Zeid'in 14 yaşında yaptığı anneannesinin suluboya portresinin günlük hayattan yakaladığı ifade yeteneğini ortaya koyduğunu dile getiren Yavuz, sonraki portrelerinde bu ifadenin güçlü bir biçimde geliştiğini kaydetti.
- 'Çok cesurca yaptığı resimler var'
Fahrünnisa Zeid'in yaşamında maddi zorluk çekmediğini ancak çocuğunun vefatının onu çok etkilediğini belirten Yavuz, 'Bu kayıp onun için ciddi bir kırılma süreci yaşattı. Çok büyük bir bunalım yaşadığını biliyoruz. Sonrasında ilk eşiyle ayrılıyor ve hemen bir başka evlilik yapıyor. Bu evlilikle artık prenses oluyor. İkinci eşi Emir Zeid 1970'li yıllarda hayatını kaybediyor. Evlilik yaşamları boyunca hem onun sanatını destekleyen, bütün isteklerini yerine getiren bir beyefendiymiş.' dedi.
Sanatçının çalışmalarında cesur bir anlatımı olduğuna işaret eden Yavuz, 'Çok cesurca yaptığı resimler var. Ne olursa olsun soyuta giden serüvende bile resmin iç dengesini koruyor. Oysa bundan tamamen bağımsızlaşmaya çalışan bir figür var. O kaosu resmin içinde de yaşatmaya çalışıyor.' şeklinde konuştu.
Seda Yavuz, Dame de Sion'daki karalamaları, portre, otoportre çalışmalarından Budapeşte'de yaptığı eserlere, 'Üçüncü Mevkii Yolcuları' eserinden soyut kompozisyon çalışmalarına ve sergilerine uzanan yolculuğunda birçok eserinin hikayesini de dinleyicilere sundu.
- Fahrünnisa Zeid hakkında
Halikarnas Balıkçısı ismiyle tanınan yazar Cevat Şakir Kabaağaçlı ile ressam Aliye Berger'in kardeşi, ressam Nejad Melih Devrim ile tiyatro sanatçısı ve yazar Şirin Devrim'in annesi, seramik sanatçısı Füreya Koral'ın teyzesi olan sanatçı kalabalık bir aile içinde büyüdü.
İstanbul'da Sanayi-i Nefise Mektebi'ne 1919'da başlayan Fahrünnisa Zeid, Servet-i Fünun yazarı İzzet Melih Devrim ile evliliği sırasında Paris'te Batı sanatıyla tanıştı ve akademik eğitimi bırakarak 1927'de Academie Ranson'a kaydoldu.
Irak Kralı I. Faysal'ın kardeşi Emir Zeid ile 1934'te evlenerek prenses unvanı alan Zeid, diplomat eşinin görevi dolayısıyla resim çalışmalarını Avrupa'nın farklı kentlerinde sürdürdü.
Eşinin 1970'te vefatının ardından Paris'teki yaşamını bırakan sanatçı, 1976'da oğlu Raad'ın da yaşadığı Amman'a yerleşti ve 5 Eylül 1991'de burada hayatını kaybetti. Ölümü üzerine Ürdün'de ulusal yas ilan edildi.
