BUGÜN, DÜN ve YARIN
BUGÜN : BİR YILDA YÜZDE 51 ARTIŞ
Mart ayının son günlerinde ONS (Ulusal İstatistik Ofisi) çarpıcı bir veri yayınladı. Pandeminin yoğun gündeminde tabiri caizse arada kaynadı gitti bu önemli bilgi. ONS verileri İngiltere’de yaşanan modern kölelik suçlarını içieriyordu.
Modern kölelik kulağınıza garip gelebilir. Hatta aramızda köleliğin bittiğini düşünenler, buna inananlar dahi olabilir. Oysa ki modern kölelik, çeşitli türleri olan, insan ticareti ve sömürüsünü de kapsayan karmaşık bir suç. Ne yazık ki hala var ve artarak devam ediyor.
Modern kölelik kurbanlarının genellikle diğer ülkelerden İngiltere'ye kaçırıldığına dair bir varsayım var, ancak İngilizlerin kendisi de İngiltere’de ve diğer ülkelerde sömürülen kurbanlar arasında olabiliyor. Suç ise yapısı gereği genellikle gizli olarak gerçekleşiyor. Yani, yıllarca birlikte komşunuz olan, hatta birlikte çalıştığını bir kişinin köle olduğunu bilmeyebilirsiniz.
İngiltere’deki durum nedir? Modern demokrasinin yaşandığını düşündüğünüz İngiltere’de modern kölelik ne ölçüde bir sorun olabilir ki?
Birleşik Krallık genelinde 2015 yılında modern kölelik takip çalışmalarının başlatılmasından itibaren vakalar tespit edilmeye başlanıyor. Bu çalışmalar kapsamında kurulan Modern Kölelik Yardım Hattı’na 2018 yılında gelen şikayetler, bir önceki yıla göre %68'lik artış gösteriyor. İngiltere ve Galler’de polis tarafından 2019 yılında kaydedilen modern kölelik suçlarnda ise %51 artış olduğu tespit ediliyor. Yani üst üste iki yıl boyunca sürekli artış.
DÜN : KAÇ KİŞİ KAPIDA BİLİYOR MUSUN
Modern kölelik, köleliğin yasal ve normal kabul edildiği çağın kapanması ile birlikte ve hiç ara vermeden başlıyor. Ayrıca yasal köleliği sona erdiren tüm düzenlemelerin modern köleliğin ekmeğine yağ sürdürüğünü bile söyleyebiliriz. Artık çok daha karlı ve çok daha sömürücü bir hal alıyor bu uygunsuzluk. Kimi zaman uygulayanın bile farkında olmadığı – ki çok iyimser bir yaklaşım bu – bir yapısal sorun haline geliyor modern kölelik. Modern köleliğin, en çok görülen, beş farklı sömürü biçimi var.
Birincisi, emek sömürüsü. Mağdurlar ücretsiz veya çok düşük ücretler karşılığında çalışmaya zorlanır. İş zorla veya bir ceza tehdidi altında yapılır ve çalışma koşulları ise çok kötüdür.
İkincisi, cinsel sömürü. Mağdurlar rıza dışı istismar veya cinsel tatmin, finansal kazanç, kişisel yarar veya meşru olmayan bir amaç için başka bir kişinin cinselliği yoluyla istismar edilir.
Üçüncüsü, ev köleliği. Mağdurlar, çeşitli ev işleri, yemek ve temizlik yapan ev işçisidir. Bazıları işverenleriyle birlikte yaşar ve varsa bile çok düşük ücretlidir.
Dördüncüsü, suç köleliği. Mağdurlar zorla dilenme, hırsızlık, yankesicilik, uyuşturucu ticareti gibi faaliyetlerde suçluların kontrolü altında çalışmaya zorlanır.
Beşincisi, organ köleliği. Yaşayan veya ölen mağdurlar, finansal tehdit veya güç yoluyla organları için işe alınır, taşınır veya nakledilir.
Tüm sömürü temelli modern kölelik uygulamalarının temelinde benzer bir durum vardır. Kölenin çaresizliği, ailesine ve çocuklarına bakma yükümlülüğü. Bu modern köle ticareti yapan kişi veya örgütler tarafından suistimal edilir ve fiziksel cezaya kadar varan yaptırımlar uygulanır.
İşsizlik baskısı da modern kölelerin ortak özellikleri arasındadır. Ekonomik daralma dönemlerinde modern kölelik artış gösterir. İşveren artan modern köleler nüfusundan fazlasıyla yararlanmaya çalışır. Bu suç baskısının altında olanları emsal göstererek çalışanlarını da birer modern köle haline getirir. Kaç kişi kapıda biliyor musun? Bu cümleyi kuran işveren bu nüfustan bir kişiyi bile istihdam etmese, bu baskıcı yaklaşım ile tüm çalışanlarını da modern köleler nüfusuna katmış olur.
YARIN : YÜZDE 1 OLMAYAN BİR DÜNYA
Modern köleliğin her yıl katlanarak artışına neden olan en önemli yapısal sorun gelir eşitsizliğidir. Nüfusun refahtan en çok pay alan %1’lik üst kesimi ile en az pay alan %50’lik alt kesimi arasındaki uçurum derinleştikçe modern kölelik yeni türleri ile yaygınlaşmaktadır.
Bugün dünyanın tüm ekonomik kurumları tarafından işsizlik alarmları çalınmaya başlamıştır. İstihdamın daralacağına dair istekli çığırtkanlıklar ve artık gizlenmeden yüz milyonlarca insanın işsiz kalacaksınız diye baskı altına alınması, modern köleliğin beslemektedir.
Modern kölelik, başta devletlerin ve takiben paraya doyamayan üst %1’lik kesimin, onun takipçisi ve her zaman aç olan finans sektörünün ve bu rüzgar ile yelkenini şişiren tüm kifayetsiz işverenlerin yüz karası olacaktır.
Bunun önüne geçmenin ise bir o kadar kolay olması, modern köleliliğin önümüzdeki elli yılın yüz karası olarak kabul edilmesinin ana nedeni olacaktır. İlkel kölelik dönemini bir utanç çağı olarak tanımlayan, bütün uluslar arası insan hakları metinlerine, anayasalarına ve kanunlarına, gururla buna karşı olduğunu kaydeden dünya, modern köleliğin utancını nasıl taşıyacak?
