"Bertolt Brecht,'Sanat gerçeğe tutulan bir ayna değildir,ama şekillendiren çekiçtir' demiş. Ya her tarafınız aynalarla çevriliyse ve dev çekiciniz süngerden yapıldıysa? İşte Dismaland'de sorulan soru bu". Banksy böyle diyor Dismaland'in kataloğunda yer alan yazısında. Ve devam ediyor; Gelecek kuşak için bir mesaj bu park. Anlamsız işler, küresel adaletsizlik ve Kanal 5* için üzgünüm çocuklar! Peri masalı sona erdi.Dünya iklim değişikliği felaketine karşı uyuyor.Bu park sanat şovundan daha fazla şey içeriyor. Sinema ve kafenin yanısıra suç ve acımasızlık var içinde! Bir de zemine dikkat,düşmeyin!
Önsözünden bir kısmını paylaştığım yazısından ve son derece zekice,Disneyland Amusement Park'dan ** devşirilerek Dismaland Bemusement Park*** olarak konulmuş isminden anlaşılacağı üzere,kara mizah kokan anarşist bir sanat şovu ile yine dünya sanat gündeminin baş sırasına yerleşti Banksy. Bundan sadece altı ay önce karar vermiş Lunapark konseptli bir sanat parkı oluşturmaya.Çocukluğunun tatil beldesi Weston-Super-Mare'de yürürken,eski yüzme dersi aldığı,Tropicana isimli eğlence parkının kalıntılarını görünce oluşmuş fikir.Yıkılmayı bekleyen,iç karartıcı görüntüsü ilham kaynağı olmuş Dismaland ismine. Katalog yazısında;"Kara bulutlardan yağan yağmur" olarak tanımladığı,yakından takip ettiği onyedi değişik ülkeden elli sanatçı davet etmiş bu proje için.Hepsi de koşarak gelmiş."Kimi milyonlar harcadı sanatı için,kimi Venedik Bianeli'nde birincilik aldı,kimi kendi küçük odasında kırk yıldır pankart hazırlıyor"diyor bu değerli sanatçıları tanımlarken. Belediyenin izin komitesinden sadece dört kişinin bildiği proje büyük bir gizlilik içinde gelişmiş.Küçük kasaba halkının merakını gidermek için,parka dekor taşıyan büyük kamyonlara Hollywood film ekipmanı süsü verilmiş.
Dismaland bir bakıma Disneyland parodisi aslında.Kara mizah. Sizi istemesenizde içine alan,parçası haline getiren bir sanat eylemi.Sorguluyor,ürküyor,yüzleşiyor ve ismine yakışır bir biçimde şaşırıyorsunuz parkta. Atlı karıncanın üzerinde lazanya kutuları üzerinde oturan kasap size İngiltere'de yaşanan at eti skandalını hatırlatıyor. Disneyland'ın sembolü kalenin içinde bir prenses, at arabasının içinde cansız yatarken,paparazilerin flaşı sizin çektiğiniz fotoğrafların flaşına karışıyor.Siz de medyanın acımasızlığının parçası oluyorsunuz. Petrole bulaşmış ördekleri oltalarla yakalamaya çalışırken ya da içi mülteci dolu uzaktan kumandalı gemileri çalıştırırken içiniz acıyor.Klozetten çıkan,şişme çocuk havuzuna eğitmeni zoruyla giren balina, yunus balıklarına yaşattığımız eziyeti çok güzel özetliyor. İngilizlerin ünlü kuklası,çocukların çok sevdiği Punch ve Judy'nin aile içi şiddeti anlattığı parodisi soğuk duş etkisi yaratıyor.
Parkın hemen her köşesi günlük hayatımızda yer alan yüzleşmek istemediğimiz ya da yüzleşmekten korktuğumuz gerçeklerle donatılmış.En küçük ayrıntı bile sorgulamanıza neden oluyor yaşantımızı. Banksy'ye eşlik eden elli sanatçı da bütünün parçası olarak yaptıkları eserlerde küresel adelet sistemini ve tüketim toplumunun acımasızlığını eleştiriyor. Sanatın hemen hemen her disiplininin temsilcisi var parkta. Enstalasyonlar,heykeller,fotoğraflar,resimler,grafikler hayranlık yandırıyor,şaşırtmayla beraber...
Kısaca Dismaland'de sanat Bertolt Brecht'i yalanlarcasına gerçeğe ayna tutuyor.
Sanatın yaratıcılık, zeka, duyarlılık, yenilik olduğunu bir kez daha ispatlıyor Banksy. "Sanat tıkandı artık yapacak bir şey kalmadı" diyenlere cevap niteliğinde Dismaland.
Haftaya görüşünceye kadar sanatla kalın.
*kanal5 : İngiliz televizyon kanalı
**Disneyland Amusement Park : Disneyland Eğlence Parkı
***Dismaland Bemusement Park : Mutsuzluk ülkesi Şaşırtan Park
