REMSE (AA) - LEYS EL-CUNEYDİ - Ürdün'deki Suriyeli mültecilerden yaşlılar ülkelerine dönüş yapmayı ve hayatlarının son günlerini kendi topraklarında geçirmeyi isterken, gençler ülkelerinin savaş neticesinde harabeye dönmesi ve evlerinin yıkılmasının yanı sıra Suriye rejiminin zorunlu askerlik uygulaması ve tutuklanma korkusu gibi nedenlerden dolayı şimdilik Ürdün'de kalmayı ve geleceklerini burada inşa etmeyi düşünüyor.

Ürdün ile Suriye arasındaki Cabir-Nasib Sınır Kapısı'nın, üç yılı aşkın sürenin ardından tekrar açılmasıyla Ürdün'deki Suriyeli mültecilerin ülkelerine dönüş meselesi de gündeme geldi.

Ürdün makamlarının Suriyeli mültecileri ülkelerine zorla geri göndermeyeceğini söylemesine rağmen, Suriyeliler ülkelerine zorla gönderileceklerine dair endişe taşıyor.

Remse kentinde ileri yaştaki mülteciler ülkelerine dönüş yapmak isterken, orta yaşta olanlar ve gençler ise ülkelerinin savaş neticesinde harabeye dönmesi, evlerinin yıkılması, yaşamaya elverişsiz hayat şartlarının yanı sıra, Suriye rejiminin zorunlu askerlik uygulaması ve tutuklanma korkusu gibi nedenlerden dolayı Ürdün'de kalmayı ve burada hayatlarını sürdürmeyi tercih ediyor.

AA muhabirine konuşan Ürdün'deki Suriyelilerden Muhammed ebu Halid (33), Suriye'deki iç savaş nedeniyle evlerinin yıkıldığına ve ülkesinde yaşamaya elverişsiz bir ortam olduğuna dikkati çekerek, "Şu an dönmemizin bir anlamı yok. Dönenler hep pişman. Ne ev var, ne elektrik ne de su. Burada çalışıp ailemin geçimini temin edebiliyorum. Eğer Suriye'ye dönersek soğuk ve açlıktan öleceğiz. Her yer harabe. Kalacak bir yerimiz bile yok." dedi.

Suriyeli Abdurrahman es-Safedi (55), bir çok hastalıkla boğuştuğunu ve Suriye'de tedavi imkanının olmadığını belirterek, ülkelerinde hayatlarını devam ettirebilecekleri bir ortamın bulunmadığını, yaşanılacak bölgelerde yaşamaya da maddi imkanlarının yetersiz kaldığını belirtti.

-Tutuklanma korkusu

Suriye'deki durum nedeniyle dönmeyi düşünmediğini söyleyen Nidal el-Kasab (43) isimli bir başka Suriyeli, ülkesinin savaştan bitap düştüğünü ve ülkesine dönerse tutuklanma tehlikesinin olduğunu ifade ederek, şunları söyledi:

"Suriye'de iken iki kere gözaltına alındım. Eğer dönersem direkt gözaltına alınacağım. Kesinlikle dönmeyi düşünmüyorum. Rejim tarafından arananların akıbetinin ne olduğunu bilmiyoruz. Tasfiye edilmiş olabilirler. Bu yönde bazı haberler aldık. Hakkında arama olmayanlar ise zorunlu olarak rejimin ordusunda askere alınıyor. Benim burada da işim yok. Yardımlarla geçimimi sağlıyorum ama buna rağmen dönmek benim için uzak bir ihtimal. Ölmek için Suriye'ye gitmeyeceğim."

Suriyeli 64 yaşındaki Muhammed el-Hamad ise diğer Suriyelilerle aynı görüşü paylaşmıyor. Hamad, "Suriye'nin sosyal yapısını bozmamak ve ülkeyi boş bırakmamak için her Suriyelinin dönmesi gerekir. Her şeyden önce özellikle ülke dışında yetişen çocuklarımızın orduya alınmaması noktasında genel af çıkarılması lazım. Bunlar gerçekleştiğinde dönmek istiyoruz." ifadesini kullandı.

-Zorunlu askerlik

İbrahim ez-Zabi de çocuklarını ölümden kaçırarak Ürdün'e getirdiğine ve burada büyüttüğüne dikkati çekerek, "Şimdi kendi ellerimizle onları ölmeleri için orduya mı teslim edelim? Eğer ülkemizde savaş olmasaydı, elbette askerlik meselesi bizim için sorun olmazdı. Ancak bu şartlarda çocuklarımızı kendi ellerimizle rejime, ölüme teslim edemeyiz." dedi.

Suriye güvenlik birimlerinde Suriyeli mültecilerle ilgili sahte raporların olduğunu ve ülkeye döndüklerinde bir çok kişinin tutuklanma tehlikesiyle karşı karşıya kaldığını söyleyen Zabi, "Hapse atılanların akıbetini Allah'tan başka kimse bilmiyor. Suriye'ye dönenlerin çoğu yaşlılardan oluşuyor. Yaşlılar, belli bir yaşa geldiklerini ve kendi topraklarında ölmek istediklerini söylüyor. Ancak gençlerin düşündüğü bir çok şey var ve dönmek istemiyorlar." diye konuştu.

Ürdün genelinde 1,3 milyon Suriyeli bulunduğu belirtilirken, bunların yarısının "mülteci" statüsünde bulunduğu, diğer kısmının ise Suriye'deki iç savaştan önce çeşitli sebeplerle Ürdün'e gelen ancak savaş nedeniyle ülkesine dönemeyenler olduğu ifade ediliyor.

Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (BMMYK) verilerine göre, Cabir-Nasib Sınır Kapısı'nın açıldığı 15 Ekim 2018'den 10 Şubat 2019'a kadar 671 bin 579 kayıtlı Suriyeli mülteciden 11 bin 198'i ülkesine döndü.

Ülkesine dönen Suriyelilerle ilgili çelişkili rakamların olması, BMMYK'da kayıtlı olmayan çok sayıda Suriyeli olmasından kaynaklanıyor.

Ürdün resmi haber ajansı PETRA'da geçen aralık ayında yayımlanan habere göre, Cabir-Nasib Sınır Kapısı'nın açılmasından bugüne kadar 5 bin 703 Suriyeli mülteci Ürdün'den ayrıldı. Aynı tarihlerde mülteci statüsünde olmayan 28 bin 774 Suriyeli ülkeden ayrılırken, 14 bin 741 Suriyeli Ürdün'e geldi.

Suriye ile Ürdün arasındaki ticaret ve geçişler için can damarı olarak addedilen ve güvenlik gerekçesiyle 2015'te kapatılan Cabir-Nasib Sınır Kapısı Ekim 2018'de yeniden açılmıştı.

Ürdün'ün Suriye'ye açılan "Remse" ve "Cabir" sınır kapıları bulunuyor. Bu kapıların karşısında Suriye tarafında ise "Eski Gümrük" ve "Nasib" sınır kapıları yer alıyor.